چالش های آموزش مجازی

چالش های آموزش مجازی 

سازمان ها برای ارائه آموزش مجازی با موانع و محدودیت هایی دست و پنجه نرم می کنند که باعث می شود در پیوند آموزش سازمانی خود با تکنولوژی تعلل کنند و دچار شک و تردید شوند. عدم وجود منابع انسانی و تجهیزات کافی، مقاوت مدیران و کارکنان برای ورود به این حوزه و نبود امکان پیگیری آموزشی و معیارهای ارزیابی از مهم ترین موانع پیش روی سازمان ها برای استفاده از آموزش مجازی است.

در نرم افزار آموزش الکترونیکی دانشجویان می توانند امتحان بدهند و همچنین با اساتید و همکلاسی هایشان ارتباط داشته باشند در مقایسه آموزش مجازی و حضوری با توجه به امکاناتی که سیستم آموزش مجازی lms به کاربران می دهد دانش پژوهان امکان انجام وظایف خود را از طریق اینترنت خواهند داشت

همچنین ابزارهای مدیریتی امکان ارائه دروس و انتخاب دبیر و معلم و زمانبندی دروس و ترم و مدیریت مالی را خواهند داشت. از طرفی دیگر معلم یا استاد امکان ارائه درس و و برگزاری آزمون از طریق نرم افزار آزمون آنلاین را دارد و نمرات را می توان وارد کند. برای برگزاری این آزمونها از طریق نرم افزارهای e-learning محدودیتهای مکانی و یا زمانی وجود ندارد و به حد نصاب رسیدن نفرات، شرط برگزاری کلاس مجازی Virtual Class نخواهد بود. حرکت به سوی رویکردهای نوین در آموزش عالی ایجاب کرده است بسیاری از دانشگاه ها و سازمان های جهان از فناوری سامانه آموزش مجازی lms در ارائه دوره ها استفاده کنند. این پژوهش درصدد واکاوی پدیده آموزش مجازی و بررسی چالش های آن در سازمان ها است.

با استفاده از روش پژوهش پدیدار شناسی، نمونه گیری هدفمند و ابزار مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته، ادراکات ذهنی 8 نفر از مدرسان دانشگاه های مجازی ، واکاوی شد. پس از مصاحبه هشتم، اشباع نظری حاصل گردید. داده ها با استفاده از روش کدگذاری تحلیل شد و اعتبار یافته ها با سه معیار قابل قبول بودن، قابلیت اطمینان و تأییدپذیری به دست آمد.  نتایج پژوهش، چالش های آموزش مجازی در دانشگاه ها را در سه محور اصلی تربیت، خلاقیت و روابط قدرت نشان داد. در محیط مجازی، به دلیل فقدان ارتباط رو در رو و الگوگیری دانشجو از استاد و دیگران، زمینه تربیت چندان فراهم نیست. دانشجوی مجازی با امکان مشاهده واکنش های روزمره استاد و الگوگیری از سبک اخلاقی و تربیتی او مواجه نمی شود. تمرکز آموزش ها بر حفظیات و عدم توجه به یادگیری سطوح بالاتر، امکان پرورش خلاقیت را تضعیف کرده، آموزش الکترونیکی موجب دموکراتیک تر شدن روابط میان استاد- دانشجو و دانشجو- دانشجو شده، اما همچنان روابط با دانشگاه و روابط میان استادان را در سطحی حداقل نگاه داشته است. باتوجه به یافته های پژوهش، باید فقدان ارتباط چهره به چهره با شرایطی نظیر تعاملی تر شدن محیط یادگیری همراه با قابلیت فناوری های تصویری جبران شود. آموزش مبتنی بر حل مسئله، اجازه بروز ایده های بداهه و خلاق از سوی دانشجویان، بازخورد فوری از سوی استاد و افزایش هم اندیشی میان استادان، می تواند پویایی محیط آموزش مجازی را ارتقا دهد. آموزش مجازی (آموزش از راه دور یا در نوع خاص تر آن آموزش الکترونیکی) مزایای زیادی دارد: صرفه جویی در هزینه، امکان ارائه یادگیری فردی و منعطف، مدیریت بهینه زمان و عدم وابستگی به مکان، دوستی با محیط زیست و مهم تر از اینها جذب بخش خاموشی از فراگیران که به دلایل مختلف تمایلی به حضور در کلاس های حضوری ندارند. مزایای آموزش الکترونیکی به اینها محدود نمی شود ولی این تنها جنبه ماجرا نیست. آمارهای بدست آمده از تحلیل برترین و مشهورترین آموزش های آنلاین دنیا نشان می دهد که تنها ۵۰% فراگیران واقعا یک دوره را شروع می کنند و تنها ۵% آنها دوره را با موفقیت به پایان می رسانند. پس در کنار تمام پیشران ها و جذابیت هایی که آموزش الکترونیکی (ال ام اس) برای فراگیر به ارمغان می آورد، موانعی هم وجود دارد که باعث دلسردی و عدم تمایل او به استفاده از دوره های الکترونیکی می شود و یا تاثیر مورد انتظار را در یادگیری او نمی گذارد. عدم وجود دانش و مهارت تکنولوژیکی کافی، عدم دسترسی به تجهیزات و امکانات، عدم وجود تعامل کافی و چهره به چهره و مهم تر از همه ترغیب کننده های کمتر نسبت به آموزش حضوری برخی از این موانع هستند. در سوی دیگر، سازمان ها هم برای ارائه آموزش الکترونیکی با موانع و محدودیت هایی دست و پنجه نرم می کنند که باعث می شود در پیوند آموزش سازمانی خود با تکنولوژی تعلل کنند و دچار شک و تردید شوند. عدم وجود منابع انسانی و تجهیزات کافی، مقاوت مدیران و کارکنان برای ورود به این حوزه و نبود امکان پیگیری آموزشی و معیارهای ارزیابی از مهم ترین موانع پیش روی سازمان ها برای استفاده از آموزش الکترونیکی (LMS) است. متفکران رفتار سازمانی عوامل و عناصر فرایند آموزش را با توجه به تحولات جدید خصوصاً تحولات فنّاورانه تغییر داده اند و برای ارائه ی آموزش اثربخش روش جدیدی پیشنهاد میکنند. از نظر آنان شیوه های مدرن میتوانند با بهره گیری از عناصر اطلاعات راه آموزش را سریعتر و نتایج آن را عملی تر کنند. از این رو نظام آموزشی مدرن کیفی، تحقیقی، نامحدود ومتنوع است و وظیفه ی فراگیران در این نظام مدیریت اطلاعات و تولید دانش است. درنتیجه به نظر می رسد در نهادهای سازمانی به جهت نوع رفتار، سن مخاطبان، سبک روابط، رشد فنّاورانه و... با مشکلات متعددی مواجه اند که شناسایی و ارائه ی راهکار مناسب جهت از بین بردن این مشکلات لازم و ضروری بهنظر میرسد. این مشکلات عبارت اند از:

نبود جایگاه مناسب برای آموزش مجازی در سازمانها و مؤسسات

هرچند آموزش مجازی (الکترونیک) منجر به کاهش هزینه های اجرای آموزش، افزایش بهره وری، صرفه جویی در زمان، حذف تردد کارکنان به محلهای آموزشی و دهها مزایای دیگر میشود، ولی ضرورت فرهنگ پذیرش و مزایای این نوع آموزش هنوز برای بسیاری از مدیران و مسئولان سازمانها روشن نشده است. دلیل این امر را میتوان در وجودنداشتن راهبردها به طورکلی و راهبردهای آموزشی به طورخاص دانست. نبود راهبردها در سازمانها منجر به انجام فعالیتهای پراکنده و استفاده از روشها و فنون قدیمی در انجام فعالیتها میشود. برهمین اساس نبود جایگاه مناسب برای این نوع آموزش منجر به انجام فعالیتهای آموزشی با روشهای رایج سنتی و صرف هزینهی آموزشی زیاد شده است؛ فعالیتهای آموزشی ای که میتوان با استفاده از فنّاوریهای نوین هزینه ی اجرای آنها را کاهش و کیفیت آن را نیز افزایش داد (نجفی و مردانی 1386).

نداشتن اطلاعات کافی کارکنان در مورد سامانه آموزش مجازی lms

لازمه ی اجرای آموزش الکترونیکی  ارائه ی سواد اطلاعاتی به کارکنان و کاربران سیستم است. در سازمانهایی که فنّاوری وارد شده است ولی کارکنان سازمان آمادگی و سواد اطلاعاتی لازم جهت استفاده از آن را ندارند مشکلاتی ازجمله موارد زیر رخ میدهد: هراس و اضطراب برخی افراد از رویارویی با رایانه و استفاده از آن؛ احساس ترس و شرمندگی از ناتوانایی در کسب مهارتهای شغلی لازم؛ کاهش توانایی برای حل مشکل و ترویج حس ناامیدی و نگرانی از افزایش چشمگیر ساعات کاری با وجود تعهد برای افزایش کیفیت کار؛ کاهش حس مسئولیت پذیری شغلی؛ اختلالات فیزیولوژیک و درهم ریختگی خلق-وخوی افراد و تصور جدایی از سایر کارکنان. علاوه بر موارد فوق در فرایند یادگیری الکترونیک برای کارکنان سازمانها موانع دیگری هم وجود دارد. این موانع طبق نظر پژوهشگران عبارتاند از: موقعیتی، مؤسسه ای، وضعیتی، اطلاعاتی. موانع موقعیتی آنهایی اند که از موقعیت جاری فرد در زندگی نشئت میگیرند. موانع مؤسسه ای از خط مشی ها، رویه ها و عملکردهای سازمان بر می آیند. موانع وضعیتی مرتبط با ارزش ها، اعتقادات، نگرشها و تجارب زندگی فردی کاربر هستند.  

مشکلات و چالش های سیستم آموزش مجازی LMS

وجود سیستم مدیریت آموزش (ال ام اس) و یادگیری در سازمان برای اجرای این روش لازم و ضروری است. اما نرم افزارهای موجود در بازار پاسخگوی نیاز آموزشی سازمانها و مؤسسات نیست. به تعبیر دیگر فرایند مدیریت برنامه ریزی و اجرای آموزش در سازمانها و مؤسسات متفاوت با بسته های نرم افزاری آماده در بازار است. بر این اساس فرایند آموزش سازمانها باید به وسیله  تیم مجربی با تخصصهای گوناگون (کارشناسان نرم افزار و سخت افزار، کارشناسان مدیریت آموزش و برنامه ریزی هر سازمان، کارشناسان علوم تربیتی و روانشناسی فنّاوری آموزشی) تجزیه و تحلیل شود و سپس نرم افزار مدیریت آموزش و یادگیری هر سازمانی با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده به شرکت های نرم افزاری سفارش داده شود. در موارد گوناگونی نرم افزارهای آماده پاسخگوی نیاز سازمانها نیستند و فعالیتهای آنها را پوشش نمی دهند.  

زیرساخت های آموزش مجازی در عصر جهانی شدن

آموزش مجازی در جهان  مستلزم زیرساختهای فراوانی است که عبارتاند از: 1.    توسعهی مهارتهای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در تمام سطوح جامعه برای عموم مردم 2.    ترغیب و ترویج پژوهشهای آموزشی در زمینه ی فنّاوری اطلاعات 3.    گسترش کمّی و کیفی تولید نرم افزارهای آموزشی 4.    تجهیز مدارس و دانشگاه ها به رایانه و دسترسی به شبکه های جهانی 5.    توسعه ی مراکز آموزش مهارتهای اطلاعات و ارتباطات 6.    تقویت زیرساختهای شبکه ی اینترنت در کشور 7.    گسترش سطح دسترسی عموم به رایانه و شبکه ی جهانی

منبع: pafcoerp.com